سامانه مودیان
در سال‌های اخیر، سازمان امور مالیاتی کشور برای بهبود شفافیت مالی و مقابله با فرارهای مالیاتی، سامانه‌ای جدید به نام سامانه مودیان را راه‌اندازی کرده است. این سامانه با هدف ایجاد شفافیت، تسریع فرآیندهای مالیاتی و کاهش خطاهای انسانی در امور مالیاتی طراحی شده است و نقش مهمی در جلوگیری از فرارهای مالیاتی و تسهیل کار مودیان دارد. در ادامه، این سامانه و کاربردهای آن را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم.
معرفی سامانه مودیان
سامانه مودیان ابزاری است که به هر مودی مالیاتی، یک کارپوشه ویژه اختصاص می‌دهد. این کارپوشه به‌عنوان پل ارتباطی بین مودیان و سازمان امور مالیاتی عمل می‌کند و تمامی تبادل اطلاعات میان طرفین از طریق آن صورت می‌گیرد. مودیان با استفاده از انواع ابزارهای فناوری مانند رایانه‌های شخصی، پایانه‌های فروشگاهی یا سامانه‌های ابری، می‌توانند به سامانه متصل شوند و اقدام به ثبت، صدور و استعلام صورتحساب‌های الکترونیکی کنند. این سامانه به‌صورت یکپارچه و آنلاین طراحی شده و کلیه اطلاعات مالی مودیان در آن به‌روز و قابل دسترسی است.
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های سامانه مودیان با سامانه‌های دیگر نظیر سامانه معاملات فصلی در این است که در سامانه مودیان، طرفین معامله به‌صورت مستقل اطلاعات خود را ارسال نمی‌کنند. بلکه فروشنده اطلاعات کامل معامله را به سامانه ارسال کرده و خریدار تنها اقدام به تایید یا رد صورتحساب می‌کند. این ویژگی باعث کاهش اختلافات و بهبود دقت در ثبت معاملات می‌شود.
اهداف سامانه مودیان
سامانه مودیان با اهداف چندگانه طراحی و اجرا شده است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر بهبود فرآیندهای مالیاتی کشور تاثیر می‌گذارد. این اهداف عبارتند از:
1.جلوگیری از فرار مالیاتی:
فرار مالیاتی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های مالی در هر کشوری است. این سامانه با ثبت دقیق اطلاعات مالی، حذف فاکتورهای صوری و کنترل میزان درآمد مودیان، از فرار مالیاتی جلوگیری می‌کند. با این سیستم، دیگر صدور فاکتورهای تقلبی امکان‌پذیر نیست و تمامی اطلاعات مالی به‌صورت کاملاً شفاف در دسترس سازمان قرار می‌گیرد.
2.افزایش سرعت رسیدگی:
یکی از مزایای بزرگ سامانه مودیان، تسریع در رسیدگی به امور مالیاتی است. با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و اتصال بخش‌های مختلف سامانه به یکدیگر، ممیزان مالیاتی می‌توانند با سرعت بیشتری به بررسی پرونده‌ها و اطلاعات مالی بپردازند.
3.بهبود کیفیت پاسخ‌دهی:
سامانه مودیان فرآیند پاسخ‌دهی به مودیان را نیز بهبود بخشیده است. از طریق این سامانه، دیگر نیازی به مراجعه حضوری و صرف وقت و هزینه اضافی نیست. مودیان می‌توانند به‌راحتی از هر نقطه‌ای به سامانه دسترسی داشته باشند و امور مالیاتی خود را پیگیری کنند.
4.کاهش خطاهای انسانی:
با استفاده از سامانه مودیان، میزان خطاهای انسانی در بخش‌های مختلف مالیاتی، چه از طرف مودیان و چه از طرف ممیزان، به‌شدت کاهش می‌یابد. این امر به‌خصوص در ثبت و پردازش اطلاعات مالی نقش مهمی دارد.
5.دسترسی به اطلاعیه‌ها و مکاتبات مالیاتی:
سامانه مودیان امکان دسترسی آسان به اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی را فراهم کرده است. این ویژگی باعث کاهش بهانه‌هایی نظیر بی‌اطلاعی از قوانین و مقررات شده و به مودیان کمک می‌کند که همیشه به‌روز باشند و به تمامی اطلاعات لازم دسترسی داشته باشند.
پایانه فروشگاهی چیست؟
پایانه فروشگاهی به دستگاه‌هایی گفته می‌شود که علاوه بر اتصال به شبکه پرداخت بانکی، قابلیت اتصال به سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی را نیز داشته باشند. نمونه‌های معمول این دستگاه‌ها عبارتند از:
1.رایانه‌ها
2.دستگاه‌های کارتخوان (POS)
3.درگاه‌های پرداخت الکترونیکی
برای انجام این فرآیندها، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت باید با سازمان امور مالیاتی همکاری کنند تا رسیدهای پرداخت صادره از این دستگاه‌ها به‌عنوان صورتحساب الکترونیکی معتبر در سامانه مودیان ثبت شود.
حافظه مالیاتی چیست؟
حافظه مالیاتی یک نوع حافظه الکترونیکی است . که اطلاعات مربوط به صورتحساب‌های الکترونیکی در آن ذخیره و به سامانه منتقل می‌شود. حافظه مالیاتی می‌تواند به شکل سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری باشد و تحت نظارت سازمان امور مالیاتی مورد استفاده قرار گیرد. هر حافظه مالیاتی دارای شناسه یکتای مالیاتی است که توسط سازمان به هر مودی اختصاص داده می‌شود.
نرم‌افزارهای حسابداری باید از قابلیت ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی به سامانه مودیان برخوردار باشند. این ویژگی از سال ۱۴۰۲ به بعد به‌عنوان یکی از الزامات برای بقا و عملکرد صحیح نرم‌افزارهای حسابداری محسوب می‌شود.
صورتحساب‌های الکترونیکی مالیاتی
صورتحساب‌های الکترونیکی در این مودیان به سه نوع تقسیم می‌شوند:
صورتحساب الکترونیکی نوع اول:
این نوع صورتحساب شامل اطلاعات کامل خریدار، فروشنده، کالا یا خدمات، مالیات بر ارزش افزوده و نحوه تسویه معامله است.
صورتحساب الکترونیکی نوع دوم:
در این نوع صورتحساب، اطلاعات فروشنده و کالاها به‌طور کامل درج می‌شود، اما اطلاعات خریدار ذکر نمی‌شود. در نتیجه، مالیات بر ارزش افزوده این صورتحساب به‌عنوان اعتبار مالیاتی برای خریدار در نظر گرفته نمی‌شود.
صورتحساب الکترونیکی نوع سوم:
رسید پرداخت صادره از دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت الکترونیکی که مالیات بر ارزش افزوده آن به‌عنوان اعتبار مالیاتی محسوب نمی‌شود.
محدودیت صدور صورتحساب الکترونیکی
صدور صورتحساب الکترونیکی دارای محدودیت‌هایی است. طبق قوانین هر مودی نمی‌تواند به هر میزان اقدام به صدور صورتحساب کند. محدودیت‌ها برای صدور صورتحساب به شرح زیر است:
واحدهای جدید التأسیس:
حد مجاز فروش برای این واحدها معادل سه برابر معافیت مالیاتی ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم تعیین می‌شود.
مودیان با سابقه:
حد مجاز فروش برای این مودیان معادل سه برابر فروش اظهاری دوره مشابه سال قبل است، به‌شرط اینکه مالیات مربوطه به‌طور کامل پرداخت شده باشد.
افزایش حد مجاز فروش
مودیان می‌توانند برای افزایش حد مجاز فروش خود از دو روش استفاده کنند:
- پرداخت مالیات مربوط به میزان افزایش حد مجاز مورد درخواست
- ارائه تضامین کافی مانند سپرده بانکی، ضمانت بانکی یا وثیقه ملکی
سازمان امور مالیاتی موظف است پس از پرداخت مالیات یا ارائه تضامین، حد مجاز فروش مودی را به نسبت مالیات پرداخت شده یا تضمین داده شده، افزایش دهد.
نتیجه‌گیری
راه‌اندازی این سامانه یک گام بزرگ در راستای بهبود شفافیت مالی و کاهش تخلفات مالیاتی در کشور است. این سامانه با ارائه خدمات آنلاین و دقیق، فرآیندهای مالیاتی را تسریع کرده و خطاهای انسانی را به حداقل رسانده است. با استفاده از سامانه مودیان، مودیان مالیاتی به‌راحتی می‌توانند از طریق کارپوشه‌های اختصاصی خود، صورتحساب‌های الکترونیکی را ثبت و مدیریت کنند و به تمامی اطلاعیه‌ها و مکاتبات مالیاتی دسترسی داشته باشند. این سامانه به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در مسیر توسعه نظام مالیاتی کشور و بهبود اقتصاد ملی عمل می‌کند.
