فرار مالیاتی چیست؟ راه‌های قانونی و غیرقانونی دور زدن مالیات
در سال‌های اخیر، موضوع مالیات در ایران اهمیت ویژه‌ای یافته و یکی از دغدغه‌های اصلی دولت و مردم پرداخت مالیات می‌باشد.
نوسانات قیمت نفت، تحریم‌های اقتصادی و افزایش هزینه‌های دولت، باعث می‌شود تا نظام مالیاتی ایران با چالش‌های جدی مواجه شود. از سوی دیگر، افزایش مطالبات عمومی برای شفافیت و عدالت در توزیع ثروت، دولت را ملزم کرده است تا به دنبال راهکارهایی برای اصلاح سیستم مالیاتی و افزایش درآمدهای پایدار باشد.
موضوع دیگری که این روزها همزمان با بحث پرداخت مالیات به آن توجه می‌شود، بحث فرار مالیاتی است. در این مقاله سعی کردیم تا به این سوال که فرار مالیاتی چیست؟ و چه راه های قانونی یا غیر قانونی دارد پاسخ بدهیم. همراه ما باشید.
فرار مالیاتی چیست؟
فرار مالیاتی به معنی هر گونه تلاش عمدی و غیرقانونی برای پرداخت نکردن مالیات است. به عبارت ساده‌تر، زمانی که فرد یا شرکتی درآمدی دارد اما به طور کامل یا بخشی از مالیات مربوط به آن را پرداخت نمی‌کند، مرتکب فرار مالیاتی شده است.
باید توجه داشت که در هیچ کشوری فرار مالیاتی به صورت قانونی امکان‌پذیر نیست. فرار مالیاتی به معنای پنهان‌کاری، تقلب و عدم پرداخت مالیات است که جرم محسوب می‌شود.
با این حال، راه‌های قانونی بسیاری برای کاهش بار مالیاتی وجود دارد. این روش‌ها بر اساس قوانین مالیاتی هر کشور متفاوت هستند و مشروط به رعایت دقیق قوانین و مقررات مالیاتی است. در ادامه به برخی از این روش‌های موجود در ایران و مطابق با قوانین سازمان امور مالیاتی کشور اشاره می‌کنیم.
راه های کاهش بار مالیاتی
اولین و ساده ترین راه: پرداخت به موقع مالیات
با پرداخت به موقع مالیات شما می‌توانید از تخفیف‌های مالیاتی برخوردار شوید. اگر شما مودی خوش حسابی باشید که حداقل در سه سال گذشته به صورت منظم و پست سر هم، اظهارنامه مالیاتی خود را در زمان مقرر تسلیم نموده و مالیات خود را در زمان معین پرداخت کرده باشد، تشویق مالیاتی شامل حال شما می‌شود و می‌توانید 5 درصد از کل مالیات این سه سال را در قالب تخفیف مالیاتی دریافت کنید.
راه دوم: هزینه‌های خود را کامل و دقیق اعلام کنید
شما به عنوان یک مودی مالیاتی باید تمامی هزینه‌های مرتبط با کسب و کار خود را به دقت ثبت و سندسازی کنید و در هنگام تسلیم اظهارنامه مالیاتی، این هزینه‌ها را به طور کامل به اداره مالیات ارائه دهید.
هزینه هایی که به صورت قانونی قابل قبول هستند، از درآمد شما کسر می‌شود و در نتیجه پایه مالیاتی شما کاهش می‌یابد. هرچه پایه مالیاتی کمتر باشد، مالیات کمتری پرداخت خواهید کرد.
اگر شما اسناد و مدارک کافی برای اثبات هزینه های خود نداشته باشید، ممکن است اداره مالیات مجبور شود مالیات شما را به صورت علی‌الرأس محاسبه کند که معمولا مبلغ بیشتری نسبت به مالیات محاسبه شده بر اساس اسناد و مدارک است.
راه سوم: استهلاک دارایی های خود را ثبت کنید
“محاسبه و ثبت استهلاک دارایی‌های مستهلک شونده” به معنای محاسبه کاهش ارزش دارایی‌های فیزیکی یک کسب‌وکار در طول زمان و ثبت این کاهش ارزش در دفاتر حسابداری است. این کار به منظور تخصیص هزینه اولیه خرید دارایی به دوره‌های مورد استفاده از آن انجام می‌شود.
استهلاک به عنوان یک هزینه در نظر گرفته و از سود شرکت کسر می‌شود. هرچه سود کمتر باشد، مالیات قابل پرداخت نیز کمتر خواهد بود.
راه چهارم: از تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی غافل نشوید
معافیت مالیاتی به معنای عدم پرداخت مالیات بر درآمد یا دارایی خاصی است که براساس قوانین مالیاتی مشخص شده است. این یک امتیاز قانونی است که دولت برای تشویق فعالیت‌های خاص یا حمایت از گروه‌های خاصی از افراد در نظر می‌گیرد.
برای بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی، باید شرایط و ضوابط تعیین شده در قوانین مالیاتی را به طور کامل رعایت کنید. این شرایط معمولاً شامل فعالیت در حوزه‌های مشخص، رعایت استانداردهای خاصی و ارائه مدارک لازم است.
راه پنجم: به خیریه‌ها کمک کنید
کمک‌های مالی به خیریه‌ها به عنوان یک هزینه قابل قبول شناخته می‌شود و از درآمد مشمول مالیات کسر خواهد شد. این امر به کاهش پایه مالیاتی و در نتیجه کاهش مبلغ مالیات پرداختی منجر می‌شود.
دریافت رسید معتبر از خیریه برای اثبات کمک مالی و استفاده از آن در اظهارنامه مالیاتی ضروری است. اسناد و مدارک مربوط به فعالیت‌های خود را نگهداری کرده و در موقع لزوم آنها را ارائه دهید.
راه های غیر قانونی فرار مالیاتی
جدای از راه‌هایی که باعث کاهش بار مالیاتی شما می‌شود راه های غیرقانونی وجود دارند که خلاف قانون بوده و هرگونه تلاش برای انجام آنها و فرار از پرداخت مالیات، یک جرم محسوب شده و عواقب حقوقی و مالی سنگینی در پی دارد.
این راه‌ها عبارت اند از:
مخفی کردن درآمد و دارایی و فعالیت اقتصادی
دستکاری در قیمت کالایی که خریده‌اید
عقد قرارداد صوری
عدم ارائه ی اظهارنامه مالیاتی برای سه سال متوالی
عدم تنظیم ترازنامه سود و زیان
ظاهرسازی برای استفاده از معافیت مالیاتی
استفاده از کارت بازرگانی و یا بانکی افراد دیگر
دستگاه های پوز بی هویت
کد اقتصادی جعلی
جلوگیری از دسترسی کارشناسان مالیاتی به اسناد مالی شرکت
لطفا توجه داشته باشید که این مطلب را به منظور آگاهی رسانی و جلوگیری از انجام ناآگاهانه و ناخواسته افراد ارائه داده شده و به هیچ وجه تشویق به انجام چنین اعمالی نمی کند.
عواقب فرار مالیاتی
بر اساس قانون مجازات فرار مالیاتی در ایران برای اشخاص حقیقی و حقوقی به صورت زیر می‌باشد:
برای اشخاص حقوقی:
جریمه نقدی: این جریمه معمولاً بین 2 تا 8 میلیون تومان برای هر تخلف محاسبه می‌شود و مجموع آن می‌تواند بسیار سنگین باشد.
ممنوعیت فعالیت شغلی: افراد متخلف در شرکت ممکن است برای مدتی (2 سال ) از انجام فعالیت‌های تجاری یا اقتصادی منع شوند.
ممنوعیت صدور برخی اسناد: شرکت ممکن است برای مدتی نتواند برخی اسناد مهم مانند پروانه کسب یا گواهی ثبت شرکت را صادر کند.
انحلال اجباری: در موارد بسیار جدی، ممکن است حکم انحلال شرکت صادر شود.
محرومیت از برخی مزایای قانونی: شرکت ممکن است از برخی مزایای قانونی مانند معافیت‌های مالیاتی محروم شود.
برای اشخاص حقیقی:
جریمه نقدی: این جریمه بین 2 تا 8 میلیون تومان برای افراد متخلف محاسبه می‌شود.
حبس: حبس برای اشخاص متفاوت است و می‌تواند از 6 ماه تا 8 سال باشد.
شلاق: در برخی موارد، مجازات بین 31 تا 74 ضربه شلاق برای شخص متخلف در نظر گرفته خواهد شد.
محرومیت از حقوق اجتماعی: محکومان به فرار مالیاتی ممکن است برای مدتی از حقوق اجتماعی محروم شوند.
سخن آخر
در نهایت باید گفت که فرار مالیاتی، علاوه بر پیامدهای حقوقی و قضایی، به اعتبار فرد یا شرکت متخلف نیز آسیب جدی وارد می‌کند و می‌تواند منجر به از دست رفتن فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری شود.
فرار مالیاتی، نه‌تنها به اقتصاد کشور بلکه به عدالت اجتماعی نیز لطمه می‌زند. زیرا بار مالیاتی بیشتر بر دوش افرادی خواهد افتاد که به وظایف مالیاتی خود عمل می‌کنند.
