اظهارنامه مالیاتی! کلمه ای که اگر شما صاحب کسب و کاری هستید، بعید است تا به حال به گوشتان نخورده باشد. ارسال اظهارنامه مالیاتی یکی از مهمترین کارهایی است که صاحبان کسب و کار باید انجام بدهند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با انواع اظهارنامه مالیاتی و انواع آشنا بکنیم.
انواع مختلف اظهارنامه های مالیاتی
در ادامه به بررسی انواع مختلف اظهارنامه های مالیاتی می‌پردازیم:
1. اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی فرمی است که توسط اشخاص حقیقی که به فعالیت‌های شغلی و کسب و کار مشغول هستند تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود. در این فرم، اطلاعات مربوط به درآمد، هزینه‌ها، معاملات و سایر موارد مالی مودی در یک دوره مالی مشخص درج می‌شود.
چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی هستند؟
- کلیه اشخاص حقیقی که در ایران به فعالیت‌های تولیدی، بازرگانی، خدماتی، کشاورزی و … مشغول هستند و مشمول مالیات بر درآمد هستند، موظفند در فروردین ماه هر سال نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد خود اقدام نمایند.
مواردی که در این اظهارنامه درج می‌شود:
- اطلاعات مربوط به مودی: مانند نام، نام خانوادگی، کد ملی، کدپستی، نشانی و …
- اطلاعات مربوط به دوره مالیاتی: مانند سال مالی
- اطلاعات مربوط به فعالیت‌های شغلی:
- نوع فعالیت شغلی
- محل فعالیت شغلی
- میزان درآمد حاصل از فعالیت شغلی
- اطلاعات مربوط به هزینه‌ها:
- هزینه‌های مرتبط با فعالیت شغلی
- سایر هزینه‌های قابل قبول مالیاتی
- محاسبه مالیات بر درآمد:
- محاسبه مالیات متعلق
- محاسبه مالیات پرداخت شده
- محاسبه مالیات معوق یا قابل استرداد
مهلت ارسال این اظهارنامه چقدر است:
مهلت ارسال این اظهارنامه برای سال 1402 تا 15 مرداد ماه 1403 و برای سال 1403 تا 15 مرداد ماه 1404 تمدید شده است.
تبصره ماده 100 قانون مالیات های مستقیم: راهکاری برای ساده سازی امور مالیاتی صاحبان مشاغل کوچک
تبصره ماده 100 یکی از احکام قانون مالیات های مستقیم ایران است که به منظور تسهیل در امر پرداخت مالیات و حمایت از صاحبان مشاغل کوچک و متوسط وضع شده است.
در چارچوب این تبصره، صاحبان مشاغلی که واجد شرایط مشخصی باشند، می‌توانند از انجام بخشی از تکالیف معمول مالیاتی مانند نگهداری دفاتر قانونی و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف شوند و به جای آن، مالیات خود را به صورت مقطوع و طبق نرخ‌های از پیش تعیین شده‌ای که توسط سازمان امور مالیاتی اعلام می‌شود، پرداخت کنند.
شرایط استفاده از تبصره ماده 100:
میزان فروش: مجموع فروش سالانه مودی نباید از سقف تعیین شده در قانون (معمولاً 100 برابر سقف معافیت مالیاتی ماده 84) تجاوز کند.
فعالیت های مجاز: فعالیت هایی که مشمول این تبصره می شوند شامل موارد زیر هستند:
فروشندگان کالا
ارائه دهندگان خدمات
صاحبان مشاغل تولیدی
واحدهای صنفی
محدودیت ها: برخی فعالیت ها مانند فعالیت های بانکی، بیمه ای، اوراق بهادار و سایر فعالیت های مالی و سرمایه گذاری از شمول این تبصره خارج هستند.
همچنین، مودیانی که از سایر معافیت های مالیاتی استفاده می کنند، نمی توانند از این تبصره بهره مند شوند.
2. اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی فرمی است که توسط شرکت‌ها و مؤسسات حقوقی که به ثبت قانونی رسیده‌اند تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود. در این فرم، اطلاعات مربوط به سود و زیان، فعالیت‌ها، معاملات و سایر موارد مالی شرکت یا مؤسسه در یک دوره مالی مشخص درج می‌شود.
چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی هستند؟
- کلیه شرکت‌ها و مؤسسات حقوقی ایرانی و خارجی که در ایران فعالیت می‌کنند، موظفند در فروردین ماه هر سال نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد خود اقدام نمایند.
مواردی که در این اظهارنامه درج می‌شود:
- اطلاعات مربوط به شرکت یا مؤسسه: مانند نام، کد ثبت شرکت، آدرس، شماره تلفن و …
- اطلاعات مربوط به دوره مالیاتی: مانند سال مالی
- اطلاعات مربوط به فعالیت‌ها:
- نوع فعالیت
- میزان درآمد حاصل از فعالیت‌ها
- اطلاعات مربوط به هزینه‌ها:
- هزینه‌های مرتبط با فعالیت‌ها
- سایر هزینه‌های قابل قبول مالیاتی
- محاسبه مالیات بر درآمد:
- محاسبه سود یا زیان
- محاسبه مالیات متعلق
- محاسبه مالیات پرداخت شده
- محاسبه مالیات معوق یا قابل استرداد
مهلت ارسال این اظهارنامه چقدر است:
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی برای سال 1402 تا پایان تیرماه 1403 (31 تیر 1403) و برای سال 1403 تا15 مرداد ماه 1404 تمدید شده است.
3. اظهارنامه مالیات بر ارث
اظهارنامه مالیات بر ارث فرمی است که توسط وراث متوفی در موعد مقرر قانونی تکمیل و به اداره امور مالیاتی محل سکونت متوفی تسلیم می‌شود. در این فرم، اطلاعات مربوط به اموال و دارایی‌های متوفی، وراث و میزان سهم هر یک از وراث درج می‌شود.
چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث هستند؟
- وراث متوفی موظفند در طی شش ماه پس از فوت نسبت به اخذ گواهی انحصار وراثت از مراجع قضایی و تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث به اداره امور مالیاتی محل سکونت متوفی اقدام نمایند.
مواردی که در این اظهارنامه درج می‌شود:
- اطلاعات مربوط به متوفی: نام، نام خانوادگی، کد ملی، تاریخ فوت و …
- اطلاعات مربوط به وراث: نام، نام خانوادگی، کد ملی، نسبت و سهم هر یک از وراث
- اطلاعات مربوط به اموال و دارایی‌های متوفی:
- اموال و دارایی‌های منقول (مانند وجه نقد، طلا، جواهرات، خودرو و …)
- اموال و دارایی‌های غیرمنقول (مانند زمین، خانه، آپارتمان و …)
- ارزش هر یک از اموال و دارایی‌ها
محاسبه مالیات بر ارث:
- نرخ مالیات بر ارث بر اساس طبقه وراث و ارزش اموال و دارایی‌های متوفی محاسبه می‌شود.
- طبقات وراث عبارتند از:
- طبقه اول: پدر، مادر، همسر، فرزندان و نوه‌ها
- طبقه دوم: برادر، خواهر، عمو، دایی، زن عمو، زن دایی، فرزندان برادر و خواهر
- طبقه سوم: ارباب رجوع (جد، جدّه، عموزاده، دایی‌زاده، خاله زاده، عمه‌زاده)
مهلت ارسال این اظهارنامه چقدر است:
- وراث متوفی موظفند در طی شش ماه پس از فوت نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث اقدام نمایند.
4. اظهارنامه مالیات بر نقل و انتقال املاک و حق انتفاع
اظهارنامه مالیات بر نقل و انتقال املاک و حق انتفاع فرمی است که توسط خریدار و یا فروشنده ملک و یا حق انتفاع در زمان انجام معامله تکمیل و به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک تسلیم می‌شود.
در این فرم، اطلاعات مربوط به مشخصات ملک و یا حق انتفاع، بهای معامله و سایر اطلاعات مربوطه درج می‌شود.
چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیات بر نقل و انتقال املاک و حق انتفاع هستند؟
- خریدار و یا فروشنده ملک و یا حق انتفاع موظف هستند در هنگام انجام معامله نسبت به تکمیل و ارسال دو نسخه از اظهارنامه مالیات بر نقل و انتقال املاک و حق انتفاع به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک اقدام نمایند.
مواردی که در این اظهارنامه درج می‌شود:
- اطلاعات مربوط به ملک و یا حق انتفاع:
- نوع ملک (مسکونی، تجاری، …)
- آدرس ملک
- مساحت ملک
- تعداد طبقات و واحدها
- کاربری ملک
- مشخصات سند ملک
- اطلاعات مربوط به طرفین معامله:
- نام و نام خانوادگی خریدار و فروشنده
- کد ملی خریدار و فروشنده
- آدرس خریدار و فروشنده
- اطلاعات مربوط به معامله:
- تاریخ معامله
- بهای معامله
- نحوه پرداخت بهای معامله
محاسبه مالیات بر نقل و انتقال املاک و حق انتفاع:
- نرخ مالیات بر نقل و انتقال املاک و حق انتفاع بر اساس نوع ملک، کاربری ملک و ارزش معامله محاسبه می‌شود.
- مالیات نقل و انتقال املاک به طور مساوی بین خریدار و فروشنده تقسیم می‌شود.
مهلت ارسال این اظهارنامه چقدر است:
- خریدار و یا فروشنده موظفند در هنگام انجام معامله نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر نقل و انتقال املاک و حق انتفاع اقدام نمایند.
درباره مالیات بر درآمد املاک مفصل بخوانید
5. اظهارنامه مالیات های تکلیفی
اظهارنامه مالیات های تکلیفی فرمی است که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که به موجب قانون موظف به کسر و ایصال مالیات از درآمد دیگران هستند تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود.
در این فرم، اطلاعات مربوط به مبالغ پرداختی و مالیات کسر شده از اشخاص ثالث در یک دوره مالی مشخص درج می‌شود.
چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیات های تکلیفی هستند؟
اشخاص حقیقی و حقوقی زیر موظفند در فواصل زمانی مقرر قانونی نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات های تکلیفی اقدام نمایند:
- کارفرمایان: بابت حقوق و مزایای پرداختی به کارکنان خود
- خریداران اوراق بهادار: بابت سود و کارمزد پرداختی به دارندگان اوراق بهادار
- واگذارندگان حق انتفاع: بابت اجاره بهاء یا سایر وجوهی که از بابت واگذاری حق انتفاع دریافت می‌کنند.
- صاحبان املاک: بابت اجاره بهاء یا سایر وجوهی که از بابت املاک خود دریافت می‌کنند.
- بنگاه‌های معاملات ملکی: بابت وجوهی که از بابت معاملات ملکی دریافت می‌کنند.
- شرکت‌های هواپیمایی: بابت بهای بلیط هواپیما
- سازمان‌ها و نهادهای عمومی غیردولتی: بابت وجوهی که از بابت ارائه خدمات دریافت می‌کنند.
- و سایر اشخاصی که به موجب قانون موظف به کسر و ایصال مالیات از درآمد دیگران هستند.
مواردی که در این اظهارنامه درج می‌شود:
- اطلاعات مربوط به مودی: نام، نام خانوادگی، کد ملی، کدپستی، نشانی و …
- اطلاعات مربوط به دوره مالیاتی: مانند سال مالی، فصل مالی
- اطلاعات مربوط به اشخاص ثالث: نام، نام خانوادگی، کد ملی، نشانی و …
- اطلاعات مربوط به مبالغ پرداختی:
- میزان حقوق و مزایای پرداختی
- میزان سود و کارمزد پرداختی
- میزان اجاره بهاء پرداختی
- میزان سایر وجوه پرداختی
- اطلاعات مربوط به مالیات کسر شده:
- میزان مالیات کسر شده از حقوق و مزایا
- میزان مالیات کسر شده از سود و کارمزد
- میزان مالیات کسر شده از اجاره بهاء
- میزان مالیات کسر شده از سایر وجوه
مهلت ارسال این اظهارنامه چقدر است:
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات های تکلیفی برای هر دوره مالی به طور جداگانه توسط سازمان امور مالیاتی ابلاغ می‌شود. به عنوان مثال، مهلت ارسال این اظهارنامه برای فصل اول سال 1403 تا پانزدهم تیرماه 1403 است یا برای فصل دوم سال 1403 تا پانزدهم مهرماه 1403 می‌باشد.
6. اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده فرمی است که توسط مودیان مالیات بر ارزش افزوده برای گزارش معاملات مشمول مالیات و پرداخت مالیات مربوطه به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌شود.
چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده هستند؟
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران به فعالیت‌های تولیدی، بازرگانی و ارائه خدمات می‌پردازند و مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند، موظفند در دوره‌های مقرر قانونی نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده اقدام نمایند.
مواردی که در این اظهارنامه درج می‌شود:
- اطلاعات مربوط به مودی: مانند نام، نام خانوادگی، کد ملی، کدپستی، نشانی و …
- اطلاعات مربوط به دوره مالیاتی: مانند سال مالی، فصل مالی
- اطلاعات مربوط به معاملات مشمول مالیات:
- خریدهای مشمول مالیات
- فروش‌های مشمول مالیات
- مالیات پرداختی بابت خریدها
- مالیات دریافتی بابت فروش‌ها
- محاسبه مالیات بر ارزش افزوده:
- مالیات واریزی بابت خریدها
- مالیات دریافتی بابت فروش‌ها
- مالیات قابل پرداخت یا استرداد
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده:
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده برای هر فصل حداکثر تا پانزدهم روز بعد از پایان آن فصل می‌باشد. به عنوان مثال، مهلت ارسال اظهارنامه فصل اول سال 1403 حداکثر تا 15 تیرماه 1403 است.
نحوه تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی:
مودیان مالیاتی می‌توانند به دو روش نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده اقدام نمایند:
- روش الکترونیکی: که به وسیله سامانه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی کشور انجام می‌شود.
- روش سنتی: که به صورت دستی و با مراجعه به ادارات کل امور مالیاتی و تکمیل فرم‌های مربوطه انجام می‌شود.
کلام آخر
کلیه مودیان مالیاتی مشمول مالیات بر ارزش افزوده موظفند در مهلت‌های مقرر قانونی نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه مربوطه اقدام نمایند.
عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر یا ارسال اظهارنامه ناقص و خلاف واقع، مشمول جریمه‌های سنگینی خواهد بود.
مودیان مالیاتی می‌توانند برای تکمیل و ارسال این اظهارنامه از خدمات مشاوران مالیاتی و دفاتر خدمات الکترونیکی مالیاتی استفاده کنند.
